ఉత్సాహం లేని చదువు, ఏకాగ్రత లేని పని, లక్ష్యం లేని ప్రయాణం ఏ ఫలితాన్నీ ఇవ్వవు.

ఒకసారి ముప్పై అయిదు భాగాలుగా ఉన్న ఎన్సైక్లోపీడియా బ్రిటానికాని తెప్పించుకొని వివేకానంద చదువుకొంటున్నాడట. ఆ బరువైన పుస్తకాలని చూసి ఒకాయన, `వీటిని చదివి అర్థంచేసుకోవాలంటే ఒక జీవితకాలం సరిపోదేమో!` అని వ్యాఖ్యానించాడట. కొత్తపుస్తకాలు చదివితే కొత్త ఆలోచనా ద్వారాలు తెరుచుకొంటాయనే అవగాహన లేని వాళ్ళకి, చదవడం మీద ఆసక్తి ఉండదు. అప్పుడు, ఆ వ్యక్తి అన్నట్టు ఒక జీవితకాలం దేనికీ సరిపోదు. కానీ, వివేకానంద ఇలా అంటాడు, `నేను ఇప్పటికే పది పుస్తకాలు పూర్తిగా చదివేశాను, కావాలంటే పరీక్షించుకో,` అని. ఆ పది పుస్తకాలనుంచీ అక్కడక్కడా కొన్ని ప్రశ్నలు అడిగితే ఎటువంటి తడబాటూ లేకుండా జవాబులు చెపుతాడు. అంత తక్కువసమయంలో చదివి, చక్కగా గుర్తుపెట్టుకోవడానికి కారణం కొత్తవిషయాలు నేర్చుకోవాలన్న అతని ఉత్సాహమే. 

సరాసరి భూమిమీద ప్రసరించే సూర్యకిరణాలు ఒకస్థాయిలో వేడిని కలిగిస్తాయి. కానీ వాటినే ఒక భూతద్దం ద్వారా ప్రసరింపచేస్తే, ఎండుటాకుల్ని, కాగితాల్ని కాల్చగలుగుతాయి. ఇది కేంద్రీకృతం చెయ్యడంద్వారా ఎన్నో రెట్లు పెరిగిన శక్తి. ఇది చదువుకి, మనం చేసే అన్నిపనులకి కూడా  వర్తిస్తుంది. ఏదయినా ఏకాగ్రతతో చేస్తే ఫలిస్తుంది. వివేకానంద అమెరికాలో ఉన్నప్పుడు ఒకరోజు ఓ కొలను ఒడ్డున వ్యాహ్యాళికి వెళుతుంటే కొందరు వ్యక్తులు షూటింగ్ ప్రాక్టీస్ చేస్తుంటారు. కొన్ని గుడ్డు పెంకుల్ని తాడుతో కట్టి ప్రవాహం మధ్యలో వదులుతారు. చిన్ని చిన్ని కెరటాల మీద అవి తేలుతూ ఉంటాయి. వాటిని తమదగ్గర ఉన్న ఎయిర్‌గన్‌లతో కాలుస్తూ ఉంటారు. కానీ, ఒక్కరికీ సరిగా గురి కుదరదు. అప్పుడు వివేకానంద తాను ప్రయత్నిస్తానని వాళ్ళ దగ్గర గన్ తీసుకొని ఏకాగ్రతతో పన్నెండుసార్లు కాలుస్తాడు. ప్రతీసారీ ఒక్కొక్క పెంకుచొప్పున పన్నెండు పెంకులూ పగులుతాయి. అతను తుపాకీ పట్టుకోవడం జీవితంలో మొట్టమొదటిసారి అని తెలుసుకొని వాళ్ళు ఆశ్చర్య పోతారు.  ఇది ఏకాగ్రతవల్ల వచ్చిన మంచి ఫలితమే.
  

డెడ్‌లైన్స్ అంటే అందరికీ విసుగే. కానీ, ఎంతవరకూ పరిగెట్టాల్లో తెలియకపోతే ఒక ఎథ్లెట్, ఏ తేదీ వరకూ చదవాలో తెలియకపోతే ఓ విద్యార్థి, ఏ ప్రాంతం వరకూ వెళ్ళాలో తెలియకపోతే ఓ ప్రయాణీకుడు ఎంత అయోమయ పడతారు! ఒకసారి ఫ్రాన్స్‌లో ప్రసంగించమని హిందూ సన్యాసిని ఆహ్వానిస్తారు. ఆహ్వానం అందిన దగ్గరనుంచీ, ప్రసంగ తేదీ మధ్యలో లభించిన పదిహేనురోజుల సమయంలో ఫ్రెంచ్‌భాషని నిఘంటువు నుంచి నేర్చుకొని ఆ భాషలోనే ఉపన్యసిస్తాడు. పక్షం రోజుల సమయాన్ని ఒక డెడ్ లైన్‌గా ఏర్పాటుచేసుకొని, తనకి తాను చేసుకొన్న సవాల్‌ని అధిగమించడం స్పూర్తిదాయకమైన సందర్భం.

 ఇంతకీ చెప్పొచ్చేదేమిటంటే......

ఉత్సాహం లేని చదువు

ఏకాగ్రత లేని పని

లక్ష్యం లేని ప్రయాణం

ఏ ఫలితాన్నీ ఇవ్వవు.

© Dantuluri Kishore Varma