యమలోకం కథ

"నాటకం వేయించండి," అన్నారు మా ప్రిన్సిపాల్. స్కూల్ వార్షికోత్సవంలో ముప్పైరెండు సాంస్కృతిక కార్యక్రమాలని చేయించాలని నిర్ణయించుకొన్నారు.  ఒక ఎజెండా ప్రకారం అన్ని సామాజిక వర్గాలనుంచీ, ప్రాంతాలనుంచీ ప్రజా ప్రతినిధులకి మంత్రిపదవులు ఇచ్చినట్టు, మొత్తం విద్యార్దులలో ఎక్కువశాతం మందిని ఏదో ఒక నాటకంలోనో, డేన్స్‌లోనో చేర్చడం వల్ల తల్లితండ్రులు ఆనందిస్తారు. "నాకు చేతకాదు బాబో్‌య్," అని మొత్తుకొన్నా వినే పరిస్థితి లేదు. ప్రతీ టీచరూ పూనుకొంటే తప్ప అన్ని కార్యక్రమాలు చేయ్యడం సాధ్యం కాదు. అందుకే బలవంతంగానో, బ్రతిమాలో ఒక్కో స్క్రిప్ట్ చేతిలో పెట్టారు. నాకొచ్చిన నాటకం పేరు `యమలోకం`. ఇంటికి తీసుకొనిపోయి చదివేసరికి బుర్ర చెడిపోయి, కడుపుకదిలి పోయి వొమిటింగ్స్, మోషన్స్ పట్టుకొన్నాయి. మరునాడు స్క్రిప్ట్‌ని తీసుకొని పోయి మా ప్రిన్సీ చేతిలో పెట్టేసి, ఓ నమస్కారం పెట్టేశాను. "అంత నచ్చకపోతే కథ మార్చుకోండి. చెయ్యనంటే కుదరదు," అని పీక మీద కత్తిపెట్టాడు. 

యముడు, చిత్రగుప్తుడు ప్రధానమైన పాత్రలు. ఇద్దరు యమబటులు కావాలి. కొంతమంది పాపులు కావాలి. జంధ్యాల సినిమాలో లాగ ఎవరిపిచ్చిలో వాళ్ళుండి కామెడి పుట్టించాలి. ఒక కవి, తాగుబోతు, సినిమా హీరో, లంచగొండి ప్రభుత్వ ఉద్యోగి, వినికిడిలోపమున్న రైల్వే ఇంక్వయరీ క్లార్క్, దూరదర్శన్ డైరెక్టర్ ... ఇంకా ఒకటి, రెండు పాత్రలు ఫైనలైజ్ చేసుకోని కాంబినేషన్ సీన్లు రాసుకొన్నాం. అంతకు కొన్నిరోజుల ముందు విడుదలైన యమలీల సినిమాలో యముడు వచ్చేటప్పుడు బ్యాక్‌గ్రౌండ్‌లో వినిపించే `ధూం తత ధూం తత ధూం...` ని వాడుకొని రిహార్‌సల్స్ మొదలుపెట్టాం. లంచగొండితనమ్మీద, ప్రభుత్య ఉద్యోగుల నిర్లక్ష్య ధోరణిమీదా, సినిమా వాళ్ళ ఈగో మీదా వ్యంగ్యంగా ఉన్న డైలాగులు  బాగా వచ్చాయి.  రిహార్‌సల్స్ సమయంలో స్కూల్లో బాగా పాపులరయిపోయిన యమలోకాన్ని కావాలనే కార్యక్రమాల వరసలో చిట్టచివర పెట్టారు. రాత్రి పన్నెండుగంటలు దాటిన తరువాత ప్రదర్శించినా కూడా  గ్రౌండ్లో ఆడియన్స్ ఫుల్‌కెపాసిటీతో,  `ధూం తత ధూం తత ధూం...` బ్యాక్‌గ్రౌండ్‌ మ్యూజిక్తో దర్పంగా ప్రవేశించబోయిన యమధర్మరాజు గుమ్మం తన్నుకొని ముందుకుతూలి, "ఏయ్, యమలోకంలో గుమ్మాలు పెట్టింది ఎవర్రా?" అని ఘర్జించి పుట్టించిన నవ్వుల జల్లు, తెరలు తెరలుగా కొనసాగి నాటకాన్ని విజయవంతం చేసింది.

ఈ నాటకం మొదటిసారి ప్రదర్శించి 17 సంవత్సరాలు అయ్యింది. తరువాత మళ్ళీ చాలా కాలానికి 2001లో ఇంకొక స్కూల్లో కూడా(ప్రగతీ లిటిల్ పబ్లిక్ స్కూల్) వేయించాను. ఇక్కడి ఫొటో 2001 లోదే. ఈ ఫోటోలో ఉన్న కొంతమంది ఇప్పుడు నిజంగానే ప్రభుత్యోద్యోగాలు చేస్తున్నారు. బహుశా ఏ విషయాలగురించి నవ్వులు పుట్టించారో అవే చేస్తున్నారో ఏంటో!

*     *     *

This photo was taken in 2002.  I was working as a teacher in Pragati Little Public School.  It was almost the end of the academic year and was time for annual day celebrations.   I got a socio-fantasy drama by name `Yamalokam` enacted by the students.  We discussed in the play - corruption, boozing, irresponsibility and negligence in government offices, lack of civic sense and other contemporary issues in a sarcastic and humorous way. It was liked immensely by every one. The concept has been borrowed and staged during the annual day celebrations of many other schools, many times since then. Years passed by and  the names of the students in the photograph slipped out of my memory.   More than a decade was over and I shared this photo in facebook. I did not know who among my students first noticed it. The photo went viral in old Pragati students` circles. I kept on receiving friend requests from them and chatting with them. It went on for full two days!  I felt elated over re-establishing links with them.  Interestingly some of the students who played different characters in the play are now  working somewhere, practising a bit the very bad things we ridiculed in the play :) :) .

© Dantuluri Kishore Varma